نویسنده : علی صابری، مدرس کالج زبان شکوه
همه ما، در فرایند آموزش زبان در کلاس ها و یا زندگی روزمره، عبارت های زبان خارجی و یا زبان دوم را شنیده ایم اما شاید خیلی توجهی به تفاوت این دو مفهوم نکرده باشیم. نکته ای که با توجه به آن ، نگاه وسیع تر و گسترده تری به زبان شناسی خواهیم داشت.
زبان خارجی یا foreign language ، زبانی است که بصورت گسترده در یک ناحیه یا در یک کشور، استفاده نشود و ساکنان آن منطقه جهت یادگیری آن ، نیاز به کلاس درس زبان و معلم داشته باشند. برای مثال، زبان انگلیسی را در کشور ایران درنظر بگیرید. انگلیسی در کشور ما بصورت گسترده در میان مردم صحبت نمی شود و در صورتی که شما خواستار یادگیری آن باشید، به کلاس و آموزشگاه زبان احتیاج خواهید داشت. همچنین اگر شخصی به کشوری سفر کند که زبان رسمی آن کشور، با زبان مادری یا mother tongue آن شخص متفاوت باشد، زبان رسمی آ« ناحیه نیز برای آن شخص زبان خارجی به حساب می آید. به عنوان مثال، یک شخص فرانسوی را در نظر بگیرید که به ژاپن سفر کرده است. زبان ژاپنی برای این شخص، زبان خارجی محسوب می شود.
زبان دوم یا second language ، زبانی است که علاوه بر زبان رسمی یک ناحیه ( یا native language) بصورت تقریبا گسترده بین مردم آن ناحیه خاص صحبت می شود. ساکنین این نواحی غالبا از کودکی علاوه بر یادگیری زبان مادری خود، در معرض زبان دوم هم بوده اند و به تدریج آن رافراگرفته اند، بدون اینکه نیازی به محیط آموزشی داشته باشند. برای مثال، در ایران، زبان فارسی برای آذری زبان ها و یا کرد زبان ها، زبان دوم به حساب می آید. آن ها از کودکی، از آنجایی در معرض زبان فارسی نیز بوده اند، علاوه بر یادگیری زبان ناحیه خود (آذری ، کرد، …) فارسی را نیز به عنوان زبان دوم فراگرفته اند. یا به عنوان مثال، زبان انگلیسی برای ساکنین کشور هند نیز زبان دوم به حساب می آید. البته لازم است به این نکته اشاره کنیم که حتی در کشور هایی که زبان انگلیسی زبان دوم به شمار می رود، برای یادگیری زبان بصورت آکادمیک و حرفه ای، به طور قطع به کلاس و معلم نیاز خواهید داشت.
بنابراین، توجه به تفاوت های بین زبان خارجی و زبان دوم، دید گسترده تر و کامل تری نسبت به زبان ها و فرهنگ های کشور های محتلف ایجاد کرده و با عث شناخت موثرتری هم خواهد شد.