حتما بارها برایتان پیشآمده که در حال ساختن جملهای بودهاید که ناگهان کلمهای خاص را فراموش کردهاید…! بعد بهشدت سعی میکنید آن کلمه را به خاطر بیاورید اما حتی قادر به گفتن یک کلمه هم نیستید. در این مقاله میخواهیم علت چنین امری را بررسی کنیم. بدین منظور، ابتدا نگاهی به ساختار مغز میاندازیم.
– متأسفانه مغز انسان پایگاه اطلاعاتی نیست…!
شاید بپرسید چرا مغز ما در زمینه پردازش اطلاعات به قدرتمندی کامپیوتر نیست؟ یا اینکه چه خوب میشد اگر سرعت پردازش مغز ما برای جستجوی کلمات هماندازه موتور جستجوی گوگل بود. در پاسخ باید گفت اگر چنین میبود، آنگاه بهندرت میتوانستیم چیزی را فراموش کنیم مگر در مواردی که تصادفات شدید منجر به تخریب آن دسته از سلولهایی میشد که حاوی آن بخش از اطلاعات بودند. در این صورت وقتی فقط یکبار کلمهای را میخواندیم، آن را برای همیشه به خاطرمی سپردیم. اما متأسفانه- یا شاید هم خوشبختانه- ساختار مغز چنین نیست. مغز لغات را نه به شیوه یک کامپیوتر که بهصورت متن به خاطر میسپارد.
– یادگیری لغات در مغز بهصورت متن نتیجه میلیونها سال تکامل است.
شاید این نوع روش ذخیرهسازی اطلاعات در مغز چندان مؤثر به نظر نرسد لیکن بهترین شیوه ممکن برای حفظ بقا محسوب میگردد. اگر ماری یکی از دوستان شما را نیش بزند و آن فرد از دنیا برود، آنگاه تصویر فرد در حال جان دادن در ذهن شما نقش میبندد و درنتیجه شما یاد میگیرید که مار موجودی خطرناک بوده و بایستی از آن فاصله گرفت. این واقعیت در مورد هر نوع اطلاعات دیگری که وارد مغز میشود صدق میکند.اطلاعاتی همچون چهره اشخاص، مناظر زیبا، لغات جدید و …
کلیه اطلاعات جدید در مغز همواره با گروه دیگری از اطلاعات پیوند دارند و ما هر نوع اطلاعات جدید را از طریق بایتهای اطلاعاتی مربوط به خاطر میآوریم. همکار جدیدی که بهتازگی در شرکت شما مشغول به کار شده را در نظر بگیرید. مطمنا پیوند لباسها، موها یا محیط شرکت در به خاطر آوردن چهره این فرد نقشی اساسی دارند. به همین منوال در هر زبانی از جمله زبان انگلیسی، کلمات خاصی وجود دارند که با کلمات دیگر در ارتباط هستند.
مثلا عبارت “closely associated with” (خیلی مرتبط با) را در نظر بگیرید. وقتی کلمه “closely” را به کار میبریم خودبهخود عبارت “associated with” نیز با آن بر زبانمان جاری میگردد چرا که این دو کلمه در انگلیسی گفتاری و شنیداری همواره توأم با هم استفاده میشوند.
حال اگر این دو کلمه از پیوند چندان محکمی برخوردار نباشند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ پاسخ روشن است. شما در به یادآوردن این کلمات دچار مشکل میگردید و اینجاست که فراموشی اتفاق میافتد.
دلایل اصلی فراموش کردن لغات:
1- یادگیری لغات خارج از متن
همانطور که گفتیم اگر کلمهای خاص را با کلمات دیگر پیوند ندهید ، احتمال آنکه برای به یادآوردن آن کلمه- بهویژه هنگام اضطراب و عصبانیت- با مشکل مواجه شوید بسیار زیاد خواهد بود. فرض کنید تصویر یک منگنه کوب را در فلش کارتهای لغت میبینید و سپس کلمه منگنه کوب (stapler) را چندین بار تکرار میکنید. در این مرحله شما این لغت را تقریباً حفظ کردهاید. میپرسید چرا تقریباً؟ زیرا تا زمانی که این لغت را با گروه دیگری از کلمات پیوند ندهید احتمال فراموش کردن این لغت بسیار بالاست. به نمونهای از پیوند کلمات دقت کنید.
لطفاً منگنه کوب را به من بده. .Pass me the stapler, please
آیا کسی می دونه منگنه کوب کجاست؟ ?Does anyone know where the stapler is
2- یادگیری لغت در متن به صورت اشتباه
فرض کنید کلمه “stapler” را همراه بامعنای فارسی آن در دفتر لغت وارد میکنید. در این روش کاملاً نادرست شما بین کلمه “stapler” و معنای فارسی آن نوعی پیوند غلط ایجاد کردهاید که در نتیجه نه تنها نمیتوانید کلمه “stapler” را به یاد بیاورید بلکه معانی فارسی لغات را نیز باهم دیگر اشتباه میکنید. و اینجاست که رشته افکارتان از هم گسیخته شده و لغاتی را که برای صحبت کردن به آنها نیازمندید به یکباره فراموش میکنید.
برای آنکه لغات از یادمان نروند چه باید کرد؟
پاسخ بسیار ساده است. آنها را در متن یاد بگیرید. یادگیری لغات در متن ، شاهکلید یادگیری لغات به شمار میآید. وقتی شما کلمه “stapler” را در جمله به کار میبرید و همزمان آن را بارها و بارها در محل کارتان میبینید درنتیجه این کلمه در ذهن شما حک میشود. این شیوه یادگیری واژگان را ” یادگیری لغت از طریق متن” مینامیم. حالا با این روش میتوانید هر کلمهای را به صورت مجزا و حتی در مواقع اضطراب بهراحتی به خاطر بیاورید.
و در پایان بهترین توصیه ما به شما این است که:
هیچگاه برای به خاطر آوردن کلمات خود را تحتفشار قرار ندهید.
گاهی اوقات هر چه تلاش میکنیم نمیتوانیم کلمهای خاص را به خاطر بیاوریم. انگار هر چه بیشتر به مغزمان فشار میآوریم آن کلمه خاص بیشتر از ذهنمان دور میشود و درست وقتی دست از تلاش میکشیم آن کلمه به سمت ما بازمیگردد. نتیجه اینکه همواره کلمات را در متن بیاموزید تا شبکهای قوی از کلمات در مغز ایجاد کنید و به این طریق توانایی شما مثل بومی زبانها هنگام صحبت کردن بهشدت افزایش خواهد یافت.
باسلام خدمت آقای دکتر من قبلا شاگرد کلاسهای شما بودم مطالب عالیه
ولی متاسفانه با علاقه زیادی که به زبان دارم موفق نشدم تمام کنم